İmar planları 3194 Sayılı İmar Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bir bölgenin ya da taşınmazın yapılaşma amacını, kullanım şeklini, yapılaşma koşullarını belirleyen düzenleyici idari işlemlerdir. İmar planları; uygulama imar planları ve nazım imar planları olmak üzere ikiye ayrılmışlardır. Nazım İmar Planı; varsa bölge planlarının mekâna ilişkin genel ilkelerine ve varsa çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklüklerini, nüfus yoğunlukları ve eşiklerini, ulaşım sistemlerini göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, plan hükümleri ve raporuyla beraber bütün olan plandır.
Uygulama İmar Planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır. Yani nazım imar planı uygulama imar planının yol göstericisidir desek yanlış bir ifade olmayacaktır. Ayrıca önemle belirtmek gerekir ki uygulama imar planının en büyük özelliği, nazım imar planına uygun olması gerektiği hususudur.
İMAR PLANININ HUKUKA AYKIRILIK TEŞKİL EDEN HALLERİ:
Hukuka aykırı bir imar planının belli başlı unsurları bulunmaktadır. İmar planlarında muhtemel hukuka aykırılık nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
1- Planların Mevzuata uygun şekilde oluşturulmaması
2- Halihazır haritası bulunmayan veya güncel olmayan alanlarda plan yapılması
3- Plan revizyon ve değişikliklerinde şehircilik ilkelerine uyulmaması
4- Planlama alanının mevzuata uygun şekilde belirlenmemesi
5- Planların planlama esaslarına aykırı olması
6- Planların kamu idaresinin yetkili olmayan birimleri tarafından onaylanması
7- Planların yetkisiz kamu idaresi tarafından yapılması
8- Bilimsellik ilkesine aykırılık: Analiz ve sentez yapılmadan plan hazırlanması
9-Eşik analizi yapılmaması
10- Planın yetkili olmayan kişiler tarafından hazırlanması
11- Planların gerekli verilerin tam olarak toplanmadan hazırlanması
12-Kamu yararı amacı dışında plan ve plan değişikliği yapmak
13- Gerekli izinlerin alınmaması
İLAN
İmar Kanunu’nda çevre düzeni planlarının ilan edilip edilmeyeceği, edilecekse süresi konusunda hüküm bulunmamaktadır. Buna karşılık Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 33. maddesi çevre düzeni planlarının da diğer planları gibi ilan edilmesini öngörmüştür.
İmar Kanunu’nun 8.maddesine göre, kesinleşen imar planları (nazım ve uygulama imar planları), onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca veya valiliklerce tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir.
İmar planları ilgili yer belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girecektir. İmar planları belediye meclislerince onaylandıktan sonra belediye tarafından bir ay süreyle askıya çıkartılacaktır. Onaylanan imar planı bir ay süreyle askıda bekletilir. İmar planının askıya çıkartılması ile vatandaşların planı inceleyerek plana karşı herhangi bir itirazları olması durumunda bu itirazlarını belediyeye bildirmeleri amaçlanmaktadır. İşte bu bir aylık askı süresi içerisinde imar planına itiraz edilebilir.
İlan askı süresinde yapılan itirazlar üzerine idarelerce planlarda değişiklik yapılması halinde planın değişen kısımlarına ilişkin olarak yeniden ilan süreci başlatılacaktır.
İMAR PLANLARI İTİRAZ
Bir aylık ilan süresi içinde ilgili idare nezdinde planlara itiraz edilebilir. İtiraz yolu, idari yargıda dava açmak için zorunlu bir yol değildir. Ancak, askı süresi tamamlanmadan imar planlarına karşı iptal davası açılması da mümkün değildir. Çünkü imar planları, askı süresi tamamlanmadığı sürece henüz kesin ve yürütülmesi zorunlu işlem niteliğine dönüşmemektedir. Ancak itiraz olmaması halinde planlar askı süresinin sonunda kesinleşecektir.
DAVA AÇMA SÜRESİ:
İmar Planlarına karşı dava açma süresi hakkında İmar Kanununda özel bir hüküm yer almamaktadır. Bu nedenle, imar planlarına karşı açılacak davalarda süre İYUK’ un 7.maddesi gereğince, ilan ya da tebliğ tarihinden itibaren altmış (60) gündür. Süre konusuna kademeli olarak bakmak gerekirse:
1.İmar planlarına itiraz edilmemesi halinde dava açma süresi
Eğer itiraz edilmeden doğrudan dava açılacak ise dava açma süresi bir aylık ilan süresinin bitimini izleyen günden itibaren başlar. Bu durumda dava açma süresi 60 gündür. Buradaki ilan ibaresi; bir aylık ilan süresinin ilk günü değil, son günüdür.
2.İmar planlarına itiraz edilmişse dava açma süresi
İmar planlarına karşı belediye veya il genel meclisine itiraz edilmesi durumunda meclisin itiraz tarihinden itibaren, altmış gün içinde itiraza yönelik olarak işlem tesis etmesi gerekir.
- Yapılan itiraz reddedilir ise, ret kararının tebliği tarihinden itibaren altmış gün içerisinde dava açılmalıdır. Bir başka ifade ile imar planlarına karşı, bir aylık askı süresi içerisinde başvuruda bulunulması ve son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmek suretiyle isteğin reddedilmesi halinde bu cevap tarihini izleyen günden itibaren 60 günlük dava açma süresi içinde idari dava açılabilir.
- Yapılan itiraza olumlu cevap yönde cevap verilir, fakat bu cevap itiraz eden kişinin beklentilerini karşılamaz ise, cevabın tebliği tarihinden itibaren altmış gün içinde dava açılabilir.
- İmar planına karşı yapılan itiraza, askı süresinin son gününden itibaren 60 gün içinde idarece cevap verilmemiş ise, bu altmış günlük süreyi takip eden altmış gün içinde dava açılması gerekir.
- 60 günlük dava açma süresi geçtikten sonra idare tarafından olumlu yönde işlem tesis edilir ise, tesis edilen işlem yeni bir idari işlem niteliğinde olduğu için bu ikinci işlemin itiraz sahibine tebliği tarihinden itibaren 60 gün içinde dava açılabilir.
İmar planına karşı açılacak olan dava, iptal davasıdır. İptal davaları, ilgili idarenin bulunduğu yer mahkemesinde açılmalıdır. Dava dilekçesinde uygun gerekçeleri belirttikten sonra talep olarak imar planının iptalini istemeniz gerekmektedir. İmar planının iptali için başlıca gerekçeler; imar planı uygulama imar planı ise planın nazım imar planına uygun olmaması, nazım imar planı ise bölge planına uygun olmaması ya da imar planının türüne göre değişmeksizin imar planının kamu yararına, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına uygun olmaması gibi sebepler başlıca iptal sebepleri olabilmektedir. Bu nedenle de imar planına itiraz ederken de imar planına dava açarken de itiraz ve dava sebeplerimizi çok iyi, tane tane ve dikkat çekici şekilde anlatmamız gerekmektedir.
Konu hakkında detaylı bilgi için avfurkanakti@gmail.com adresinden veya 0553 826 2323 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz.