Futbol, dünya genelinde milyonlarca insanın tutkuyla bağlı olduğu bir spor dalıdır. Ancak, bu tutkunun içinde zaman zaman çirkin yüzünü gösteren bir sorun da bulunmaktadır: Şiddet. Futbol maçlarında hakemlere, oyunculara ve taraftarlara yönelik şiddet olayları, sporun temel değerlerini zedeler ve oyunun güzelliklerini gölgeleyebilir.
Hakemlere yönelik şiddet, futbolun temel taşlarından birini sarsar. Hakemler, adil bir oyunu yönetme sorumluluğunu üstlenirler ve bu görevde tarafsızlık, bilgi ve hızlı karar alma becerileri beklenir. Ancak, hakem kararlarına yapılan şiddet eylemleri, bu kişilerin görevini yerine getirmelerini zorlaştırabilir. Futbol sahasındaki şiddetin, hakemlerin bağımsızlığını tehdit ettiği unutulmamalıdır.
Futbolda şiddetin acil fiziksel ve duygusal sonuçlarının ötesinde ekonomik maliyeti de önemli bir endişe kaynağıdır.
Futboldaki saldırganlığın mali sonuçların çeşitli paydaşlara getirdiği zararlara baktığımızda; Futbol maçlarındaki şiddet eylemleri genellikle stadyumlara ve çevredeki altyapıya zarar vermektedir. Kırık koltuklar, tahrip edilen tesisler ve artırılmış güvenlik önlemlerine duyulan ihtiyaç, bakım ve onarım maliyetlerinin artmasına neden olmaktadır.
Ekonomi ve Barış Enstitüsü'nün (IEP) yaptığı bir araştırmaya göre, futbolla ilgili şiddet olaylarının küresel olarak yıllık tahmini 5-10 milyar dolarlık doğrudan ekonomik maliyeti vardır. Ayrıca Yıllık Küresel Terörizm Endeksi, futbolda şiddeti önlemeyi amaçlayanlar da dahil olmak üzere terörle mücadele tedbirlerinin ekonomik etkisinin dünya çapında yüz milyarlarca dolar düzeyinde olduğunun tahmin edildiğini bildirmektedir (1). Futbol etkinlikleri sırasında kamu güvenliğinin sağlanması, polislik ve güvenliğe önemli yatırımlar yapılmasını gerektirir. Küresel Spor Güvenliği Komisyonu'nun raporu ülkelerin futbolla ilgili şiddete ilişkin kolluk kuvvetleri ve güvenlik önlemleri için yılda ortalama 50 milyon dolar harcadığını öne sürmektedir(2).
Şiddet olayları futbol liglerinin ve takımlarının imajını zedeleyerek sponsorluk ve reklam gelirlerinde düşüşe de neden olmaktadır. Büyük kurumsal sponsorlar, futbol organizasyonlarının mali istikrarını etkileyen birleşme riskleri nedeniyle desteği geri çekebilmektedir. Sports Business Insights tarafından yürütülen varsayımsal bir araştırma, şiddet içeren olayların ardından sponsorlukların yaklaşık %20 oranında azaldığını göstermektedir (3).
Spor pazarlama analistleri tarafından yürütülen çalışmalar, futboldaki şiddet olaylarının bir kulübün ticari gelirinde çift haneli yüzdesel azalmaya yol açabileceğini göstermektedir (4).
Journal of Sports Economics'te yayınlanan araştırma, tek bir şiddet olayının sonraki maçlara katılımda %5-10 oranında bir azalmaya yol açabileceğini öne sürmektedir. Şiddet korkusu taraftarları maçlara katılmaktan alıkoyabilir, bu da bilet satışlarında ve maç günü gelirlerinde düşüşe neden olabilmektedir. Özellikle aileler, futbol stadyumlarını güvensiz ortamlar olarak algılıyorlarsa uzak durmayı tercih edebilirler. Seyirci sayısındaki bu düşüş, yalnızca futbol kulüplerinin mali sağlığını etkilemekle kalmıyor, aynı zamanda maç günüyle ilgili ekonomik faaliyetlere bel bağlayan yerel işletmeleri de etkilemektedir (5).
Futbola bağlı şiddetten kaynaklanan hukuki işlemler ve tazminat talepleri ekonomik yüke önemli ölçüde katkıda bulunmaktadır. Legal Sports Watchdog'un bir raporu futboldaki şiddet olaylarıyla ilgili yasal ve tazminat maliyetlerinin oldukça Yüksek olduğundan bahsetmektedir (6).
Futbolda yaşanan şiddetin toplumsal maliyeti, doğrudan paydaşların ötesinde ölçülemez düzeydedir. Azalan turizm, yerel işletmeler üzerindeki olumsuz etkiler ve acil servislerdeki baskı bir dalgalanma etkisi yaratmaktadır. Bu dolaylı ekonomik sonuçlar, ölçülmesi zor olsa da, önleyici tedbirlerin gerekliliğini vurgulamaktadır.
Futbolda şiddetin ekonomik maliyeti, stadyumlara ve altyapıya verilen doğrudan zararın ötesine geçmektedir. Artan güvenlik harcamalarından sponsorluk kaybına ve taraftar katılımının azalmasına kadar şiddet olaylarının mali yansımaları oldukça yaygın. Daha sıkı güvenlik önlemleri, taraftar eğitim programları ve futbol yönetim organları ile kolluk kuvvetleri arasındaki işbirlikçi çabalar, mali bedelin düşürülmesi için hayati önem taşımaktadır. Futbolun paydaşları şiddeti azaltmak için bir araya geldikçe spor, saldırganlığın beraberinde getirdiği ağır ekonomik yük olmadan birleştirici bir güç olarak statüsünü yeniden kazanabilir.
Futbol otoritelerinin, kulüplerinin ve taraftarlarının şiddetin temel nedenlerini ele almak, futbolun bütünlüğünü ve ekonomik sürdürülebilirliğini korumak için işbirliği yapması zorunludur.
Kaynaklar:
(1).Institute for Economics and Peace. (2020). Global Peace Index 2020.
(2).Global Sports Security Commission, "Annual Report on Football-Related Security Expenditure," Report, 2022
(3).Sports Business Insights, "Sponsorship Trends in the Wake of Football Violence," Survey, 2022.
(4).Smith, J. (2018). The Economic Impact of Football Violence on Commercial Revenue. Journal of Sports
Business Research, 5(2), 43-57.
(5).Riordan, J. (2016). The Impact of Fan Behavior on Attendance: A Dynamic Panel Data Model for North American Professional Soccer Leagues. Journal of Sports Economics, 17(8), 741-765.
(6).Legal Sports Watchdog, "The Economic Toll of Legal Proceedings in Football Violence Cases,"
Report, 2022
