Yapay Zekâ (Artificial Intelligence-AI), insanlar gibi düşünmek ve eylemlerini taklit etmek için programlanmış makinelerde insan zekâsının simülasyonunu ifade etmektedir. Terim, öğrenme ve problem çözme gibi bir insan zihniyle ilişkili özellikleri sergileyen herhangi bir makineye de uygulanabilir.
Yapay zekânın ideal özelliği, belirli bir hedefe ulaşma şansı en yüksek olan eylemleri rasyonelleştirme ve gerçekleştirme yeteneğidir. Yapay zekâ uygulamaları sonsuzdur. Teknoloji birçok farklı sektöre ve sektöre uygulanabilmektedir. Yapay zekâ, insan zekâsının bir makinenin kolayca taklit edebileceği ve en basitinden daha karmaşık olana kadar görevleri yerine getirebileceği şekilde tanımlanabileceği ilkesine dayanmaktadır. Yapay zekânın hedefleri arasında öğrenme, akıl yürütme ve algılama yer almaktadır.
Yapay zekâ birçok farklı sektöre fayda sağlamak için sürekli olarak gelişmektedir. Makineler, matematik, bilgisayar bilimi, dilbilim, psikoloji ve daha fazlasını temel alan disiplinler arası bir yaklaşım kullanılarak kablolanmaktadır (1).
Yapay zeka alanındaki ilk araştırmalar, bilgisayar bilimi haricinde fizyoloji, psikoloji, sibernetik gibi farklı disiplinlerden akademisyenleri bir araya getirmişti. Bunların arasında, Birleşik Krallık'tan bazı araştırmacılar, sibernetik bir bakış açısıyla akıllı davranışı simüle eden makineler yapmaya çalıştı. Şaşırtıcı bir şekilde, bu makinelerin öğrenme yetenekleri de vardı. Birleşik Krallık'tan bir nörofizyolog olan Gray Walter Sinirlerin dış uyaranlara tepkisini simüle ederek işe başladı ve ışığa ve sese tepki verebilen bir robot yaptı (2).
Günümüzde yapay zekâ sporda devrim yaratmaktadır ve onu tamamen yeni bir seviyeye taşımaktadır. İstatistiklerin ve nicel analizin sporda uzun süredir merkezi bir rol oynadığı doğru olsa da, yapay zekâ oyunların strateji oluşturma, oynanma ve izleyiciyle etkileşim kurma şeklini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu eğilimin beyzbol, tenis, futbol, futbol, basketbol ve daha pek çok spor branşına yayıldığını görmekteyiz.
Spor alanında yapay zekâ, rekabet hakkında daha iyi iç görüler, antrenörlerin daha iyi trendlere sahip tavsiyeleri ve daha hızlı öne çıkan TV ekranları ile soyunma odası tartışmalarına girmiş durumdadır. Yapay zekâ, oyuncular ve taraftarlar için gerçek zamanlı oyun istatistikleri, oyuncunun doğru stratejiyi seçmesini ve hatta bir potansiyel durumunda oyuncuyu uyarmasını sağlayan oyun taktikleri tahminiyle, sporculardan yayıncılara kadar herkes için sporda zafere giden daha akıllı bir yol açmaktadır.
Bu gün teknoloji, sporda yaygın hale gelmiştir. Hem stadyumun içinde hem de dışında sporun gelişimine önemli bir katkıda bulunarak, her oyuncunun ve takımın en iyisi olmasını sağlamaktadır. Sensör teknolojisi ve yapay zekânın bir kombinasyonu, antrenörlerin oyuncuların tekniğini geliştirmesine yardımcı olmaktadır. Örneğin, artık sporda neredeyse evrensel olan ağırlık antrenmanında AI, bir antrenmanın sonuçlarını en üst düzeye çıkarmak için gerçek zamanlı geri bildirim sağlayabilmektedir ve yoğun antrenörlerin sağlayamayabileceği kişiselleştirilmiş antrenman rejimleri oluşturabilmektedir. Giyilebilir cihazlar ayrıca bir oyuncunun yaşadığı zorlanma ve efor seviyeleri hakkında veri sağlayarak ve yaralanmayı önlemek için bir aktivitenin durdurulması gerektiğini işaret etmektedir (3).
PWC’nin Şubat 2019 da yayınlamış olduğu “Spor Sektörüne Yapay Zeka Uygulaması” isimli raporda; “Yapay zeka teknolojilerinin hızla geliştiği ve giderek daha kritik hale geldiği vurgulanarak, Kulüplerin oyun kazanma yeteneği; Teknik adamları ve oyuncuları geliştirmek; operasyonlarını yönetmek; ve hayranlarını büyütmek, hizmet etmek ve ellerinde tutmak gibi bir çok uygulama kullandıklarını ancak spor takımlarının yalnızca tekil bir yapay zeka teknolojisini benimsememesi zorunlu olduğu” ifade edilmektedir.
Ayrıca raporda; AI teknolojilerinin sporda veri tabanına erişim sağlamak, hayranı olup olmadığına bakılmaksızın kritik iç görüler oluşturma ve bunlara göre harekete geçirme yetenekleri keşfetme, yetenek belirleme, ön oyun hazırlığı veya oyun içi, gerçek oyun, zamanı kolaylaştırmak için önemli olduğu vurgulanmaktadır (4).
2020 yılında Loughborough Üniversitesi'ndeki bilgisayar bilimcileri, Futbolda oyuncuların sahadaki yeteneklerini analiz yapabilen yapay zekâ algoritmaları tasarlamışlardı. Proje lideri Dr. Baihua Li, gelişmeleri “yeni teknolojinin ekiplerin işe alınarak, doğru yeteneği doğru bir şekilde belirlemesini sağlayarak, sporda devrim yaratabilecek, futbolda performans verileri ve maç analizi, sporun önemli bir parçasıdır. Oyuncu ve takım performansı üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilecektir. Bu yenilik, futbol endüstrisi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olacak ve verileri kullanan oyunculara, antrenörlere değer katarken aynı zamanda spor teknolojisini daha da ileriye taşıyacaktır ” şeklinde ifade etmektedir (5).
Bana göre; önümüzdeki yüzyılda, zekâ oyunu olan futbol, yapay zekâ ile donatılmış futbolcularla daha stratejik özellikler taşıyan bir boyut kazanacaktır.
Kaynaklar
(1). https://www.investopedia.com/terms/a/artificial-intelligence-ai.asp
(2). https://medium.com/dataprophet/what-is-machine-learning-and-artificial-intelligence-df24ce1823aa
(3). https://www.cio.com/article/3400877/artificial-intelligence-in-sports-a-smarter-path-to-victory.html
(4). https://www.pwc.com.au/industry/sports/artificial-intelligence-application-to-the-sports-industry.pdf
(5). https://interestingengineering.com/want-to-know-who-the-next-footballer-may-be-this-ai-will-tell-you